Jaarverslag Doorstroomregio Noord Groningen Eemsmond | 2023-2024
Lichte stijging voortijdig schoolverlaters vraagt nadere analyse

Inleiding
Het afgelopen schooljaar zag doorstroomregio Noord Groningen Eemsmond het aantal voortijdig schoolverlaters licht stijgen. Dit in tegenstelling tot de landelijke cijfers waarbij gemiddeld sprake was van een daling. Het percentage voortijdig schoolverlaten bedroeg landelijk 2,29% tegen 2,79 regionaal. Met name onder MBO studenten was landelijk sprake van een daling. In onze regio was een omgekeerde ontwikkeling zichtbaar. Ook de andere regio’s in Groningen scoren slechter dan het landelijk gemiddelde. Dit is mede aanleiding voor het besluit om gezamenlijk voor de drie doorstroomregio’s een analyse te maken van de oorzaken en mogelijke oplossingen.
Wetgeving
Ondanks de landelijke daling is het aantal voortijdig schoolverlaters met ruim 29.000 nog steeds te hoog. Zeker in het licht van het streven om in 2026 terug te gaan naar maximaal 18.000 nieuwe schoolverlaters. In zijn brief aan de Tweede Kamer kondigt Minister Bruins van onderwijs aan het actieprogramma voort te zetten. In dit programma ligt het accent op de belangrijkste oorzaken voor uitval: persoonlijke problemen, een verkeerde studiekeuze en onvoldoende begeleiding bij de overstap van school naar werk. Met het wetsvoorstel van school naar duurzaam werk, wil de minister met name het laatste probleem aanpakken. Belangrijk onderdeel van het wetsvoorstel is verder het regionale programma om de samenwerking tussen doorstroompunt, scholen en gemeenten te versterken.
Als het gaat om oorzaken zien de doorstroomcoaches in hun werk nog steeds veel psychische problemen bij jongeren.
Oorzaken
Als het gaat om oorzaken zien de Doorstroomcoaches in hun werk nog steeds veel psychische problemen bij jongeren. Ze hebben angstklachten en moeite met sociale contacten. Ook financiële problemen zoals schulden is een toenemend probleem onder jongeren dat kan leiden tot schooluitval. De Doorstroomcoaches merken daarnaast dat de problematiek van jongeren verergert. Hierdoor duren begeleidingstrajecten langer. Ook komt het regelmatig voor dat jongeren na verloop van tijd opnieuw contact opnemen met hun Doorstroomcoach. Het is positief dat ze de weg naar hulp en ondersteuning weten te vinden, maar het vergroot wel de druk op het werk van de coaches.
Cijfers nader beschouwd
Met 198 in 2023-2024 nam het aantal voortijdig schoolverlaters ten opzichte van het jaar ervoor toe met 16. Van hen waren 39 afkomstig vanuit het voortgezet onderwijs. De andere 159 verlieten het MBO. In vergelijking met de landelijke streefcijfers deed de regio Noord Groningen Eemsmond het hiermee minder goed voor alle niveaus op het MBO. Met name de uitval op niveau 1 steeg behoorlijk ten opzichte van het jaar ervoor. Het percentage uitvallers bedroeg in 2022-2023 nog 15,5%, dit jaar steeg het naar 23,2%. Dit is overigens redelijk conform het landelijk streefcijfer 22,2%. Voor de andere niveaus scoort de regio iets lager dan de landelijke streefcijfers. Er is hierbij echter geen sprake van grote uitschieters. In de gemeente Het Hogeland is het percentage voortijdig schoolverlaters in het afgelopen schooljaar licht gestegen van 2,2% naar 2,46%. Ook in de gemeente Eemsdelta steeg het percentage licht van 3,0% naar 3,16%.
Opvallend in de verdeling tussen mannen en vrouwen is dat het aantal vrouwelijke schoolverlaters steeg van 1.94% naar 2,99 terwijl bij mannen het percentage juist licht daalde van 3,16% naar 2,99. Mogelijk past dit in het beeld van toegenomen psychische problemen bij jonge vrouwen.

-
Nieuwe Doorstroomcoördinator Yvonne Eisinga
Afgelopen schooljaar is Yvonne Eisinga als Doorstroomcoördinator begonnen. In haar eerste jaar heeft ze ervaren hoe waardevol het is om jongeren te begeleiden naar een plek waar zij zich kunnen ontwikkelen. ‘Vandaar dat ik me inzet om voortijdig schoolverlaten te voorkomen en jongeren te helpen met de overstap naar een passende opleiding of werk. Dit doe ik samen met collega’s, scholen en andere partners.’
Successen
‘Uitval gebeurt niet zomaar’, aldus Yvonne. ‘Jongeren lopen vast door persoonlijke omstandigheden, moeite met school of een gebrek aan perspectief. De Doorstroomcoach helpt om dit te analyseren en kijkt samen met jongeren naar nieuwe mogelijkheden. De Doorstroomcoaches zijn bij uitstek professionals, die weten wat een jongere nodig heeft! Ze hebben het afgelopen jaar mooie successen behaald. Ongeveer een derde van de schoolverlaters gaat terug naar school. Ook worden jongeren begeleid naar een opleiding die beter bij hen past of we zetten in op het versterken van samenwerking tussen scholen en hulpverleners. Toch blijven de uitdagingen groot. De druk op jongeren neemt toe en het vinden van een passende plek vraagt steeds vaker om maatwerk. Dat maakt het werk soms ingewikkeld, maar ook extra waardevol.’
De doorstroomcoach helpt om te analyseren en kijkt samen met jongeren naar nieuwe mogelijkheden
Toekomst
‘Om zo veel mogelijk jongeren perspectief te geven is het belangrijk dat we blijven werken aan een sluitende aanpak. Iedere jongere moet een eerlijke kans krijgen op een toekomst met perspectief. Dat vraagt om intensieve samenwerking met scholen, andere gemeenten en werkgevers en extra aandacht voor kwetsbare jongeren die extra ondersteuning nodig hebben.’
-
Weer met plezier naar school
Dewi begon in 2020 met de opleiding Servicemedewerker Breed. Een opleiding waar je alle kanten mee op kunt. Van werken in de zorg tot in een winkel. Handig als je nog niet precies weet wat je wilt. Leren ging eigenlijk prima. Maar door haar PDD-NOS had ze veel moeite met sociale contacten en vond ze het lastig om stage te lopen.
Achterstand
‘Mijn mentor en ik besloten daarom dat ik in het eerste jaar geen stage zou lopen’, vertelt Dewi. ‘Hierdoor ontstond een flinke achterstand met mijn stageuren. In het tweede jaar moest ik dus echt stage lopen en mijn uren maken. Ik probeerde verschillende plekken zoals een kinderopvang, bloemenwinkel en supermarkt, maar nergens voelde ik me op mijn plek. Ik had constant last van paniekaanvallen.’
Dankzij alle ondersteuning die ik heb gekregen praat ik nu veel makkelijker met mensen, zit beter in mijn vel en ga met veel plezier naar school.
Doorstroompunt
School probeerde me zo goed mogelijk te helpen met een studieadviseur, vertrouwenspersoon en zelfs een stage op een beschutte werkplek. Toen dat ook niet werkte, besloten ze om me uit te schrijven zodat ik eerst aan mezelf kon werken. Via school kwam ik in contact met Jolanda van der Laan van het Doorstroompunt. Zij schakelde een coach van 2BE in met wie ik een educatiemeter-test deed om te ontdekken wat ik écht leuk vond. Mijn coach hielp met het zetten van sociale stappen.’
Terug naar school
Na een paar maanden voelde Dewi zich klaar om haar opleiding weer op te pakken. Dat betekende vooral stage lopen. Samen met Jolanda kwam ze op het idee om dat te doen op het werk van haar moeder bij Lentis. Een bekende plek omdat ze er eerder vakantiewerk had gedaan. ‘Dit was de meest praktische oplossing om haar opleiding af te maken en niet aan iets nieuws te hoeven beginnen’, aldus Jolanda. ‘Het vergde wel wat lenigheid van alle betrokkenen.’ Ondanks enige aarzeling schreef school haar weer in voor de opleiding.
Geslaagd
Ik liep 30 uur per week stage bij Lentis, zegt Dewi niet zonder trots. ‘Ik leerde er veel en had een fijne tijd. Ik liet zien dat de twijfel van school niet nodig was en behaalde in mei 2024 mijn diploma en dus mijn startkwalificatie. Nu volg ik de opleiding Verzorgende-IG op niveau 3. Dankzij alle ondersteuning die ik heb gekregen praat ik nu veel makkelijker met mensen, zit beter in mijn vel en ga met veel plezier naar school.’
-
MpowerMe zet jongeren in beweging
Steeds meer jongeren hebben te maken met mentale klachten en kunnen daardoor in een isolement terecht komen. Ze hebben geen werk en gaan niet naar school. Daardoor voelen ze zich vaak alleen maar slechter en nemen depressie en sociale angsten toe. De aanpak Mpowerme speelt in op deze problematiek.
Kracht van beweging
Initiatiefnemer Heves Walters startte zo’n vier jaar geleden met een coachingstraject van acht weken. Beweging en boksen stond daarin centraal. Ze begon met jonge vrouwen uit haar eigen caseload als jobcoach bij een gemeente. ‘Ik geloof in de kracht van beweging’, vertelt ze. ‘Als je fysiek beweegt of sport, ontstaat ook op mentaal vlak beweging. Dat het zo werkt, bleek wel tijdens de trajecten die ik de eerste twee jaar nog onder de vlag van de gemeente deed. De deelnemers kwamen door het traject uit hun isolement en gingen weer richting werk of opleiding.
Boksen
De keus om te gaan boksen met de jongeren lag voor de hand omdat Heves zelf al jaren actief is in de bokssport. ‘Boksen is zoveel meer dan alleen maar slaan. Het is vooral een mentaal spel en gaat daardoor over andere zaken. Zeker als je het in een groep doet. Hoe stel je je in op medespelers, hoe geef je grenzen aan, welke rol neem je aan in de groep? Als begeleiders krijgen we daar al snel een beeld van. Dat geven we vervolgens weer terug als feedback aan de jongere. Belangrijk is verder dat jongeren weer plezier in iets hebben en er een begin van een sociaal netwerk ontstaat. Daar bouwen we op verder. Samen met een coach kijkt de jongere wat nodig is om een stap te zetten naar werk op opleiding. Voor ons staat daarbij de vraag van de jongere centraal.
Voor zichzelf
Na een aantal succesvolle trajecten besloot Heves de aanpak van Mpowerme helemaal uit te schrijven en voor zichzelf te beginnen. Ze biedt Mpowerme inmiddels aan in meerdere gemeenten. Ook voor mannen en gemengde groepen. Ze benadrukt wel dat de aanpak geen quick fix is. ‘Na het traject is de basis op orde. Maar vaak is er na afronding van het traject nog extra begeleiding, coaching of hulpverlening nodig. De goede samenwerking met het Doorstroompunt is belangrijk als er sprake is van voortijdig schoolverlaten. We stemmen het plan met hen af en maken samen afspraken over vervolgstappen.
'Geloof in de kracht van beweging' vertelt ze. 'Als je fysiek beweegt of sport, ontstaat ook op mentaal vlak beweging.'
-
Kansshop vermindert geldzorgen
Geldzorgen is een van de oorzaken waardoor jongeren uitvallen in het onderwijs. Dan is het goed te weten dat ze sinds 2023 bij de Kansshop van de gemeente Eemsdelta terecht kunnen. Dit is een platform op internet voor inwoners met een laag inkomen, dat veel financieel voordeel biedt.
Tegoed
‘Huishoudens met een inkomen tot 120% van het bijstandsniveau kunnen hier gebruik van maken’, aldus Kansshopmedewerker, Sonja de Vries. ‘Wie aan de criteria voldoet komt in aanmerking voor verschillende tegoeden. Neem het keuzepakket met een bedrag van € 100,- per persoon. Dit kan worden besteed bij verschillende aanbieders. Onder andere bij de HEMA, verschillende telecomwinkels en bowlingbaan Passepartout. Daarnaast ontvangt men een tegoed voor gratis openbaar vervoer met de Meedoen pas en een tegoed voor de aanschaf van een identiteitskaart. Speciaal voor kinderen tot 18 jaar is er een fietsenregeling, waarbij ze een fiets in bruikleen kunnen krijgen.’
Sport of cultuur
Met een account in de Kansshop, kunnen inwoners ook een beroep doen op vergoedingen vanuit het Jeugdfonds of het Volwassenenfonds Sport & Cultuur. Bijvoorbeeld voor een tegemoetkoming van kosten voor sport of culturele activiteiten zoals muziekles. Voor schoolgaande kinderen tot 18 jaar kunnen mensen een aanvraag doen bij Stichting Leergeld voor schoolspullen zoals een rekenmachine of laptop.
Meedoen
‘We willen met de Kansshop bereiken dat inwoners mee kunnen doen’, benadrukt Sonja. ‘Van jong tot oud.’ Wie vragen of hulp wil bij het gebruik of het aanvragen van de Kansshop kan deze hulp krijgen. De medewerkers van de Kansshop zijn bereikbaar via hun telefonisch spreekuur. Daarnaast kunnen inwoners ook terecht bij welzijnsorganisatie Cadanz en het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) in de bibliotheek.
'We willen met de kansshop bereiken dat inwoners mee kunnen doen', benadrukt Sonja. 'Van jong tot oud.'
-
Ons team
Vlnr: Joost Giesen, Jolanda van der Laan, Karin Fekken, Annette Ploeg-Willemsen, Jeroen Derksema
Wij willen er zijn voor iedereen binnen onze doelgroep, met name voor hen die ondersteuning nodig hebben bij de vraagstukken rondom scholing, werk-leertrajecten en andere aanverwante zaken. Als team zijn wij divers, transparant, daadkrachtig en toegankelijk. Daarnaast hechten wij waarde aan goede en laagdrempelige samenwerking met scholen, bedrijven, Werkpleinen, welzijnsorganisaties, jongerenprojecten etc.
Doorstroompunt Noord-Groningen nieuwe naam voor RMC! Per mei 2023.
Annette Ploeg-WillemsenJeroen DerksemaJolanda van der LaanJoost GiesenKarin FekkenKim WieremaYvonne Eisinga- Moorlag -
Wethouders in de regio die verantwoordelijk zijn voor RMC
De volgende wethouders zijn verantwoordelijk voor onderwijs en/of RMC: